Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim


_Harezmi (m.780-850)_

_HAREZMİ (M. 780-850)_

Bir Türk alimi olan Harezmi yaklaşık 30 yıl boyunca Astronomi, Matematik ve Coğrafya başta olmak üzere birçok ilim dalıyla ilgilenmiştir.
Batı dünyasının, 12. yüzyılda İslam eserlerinin tercüme faaliyetlerinin başlamasından sonra tanıdığı Harezmi, yazdığı eserler ve bilimsel yenilikleriyle batı dünyasını şaşkına çevirmiştir. Harezmi'nin eserleri özellikle matematikçiler tarafından tercüme edilmiş ve temel kaynak olmuştur.

Harezmi, Peygamber ef.'in "İlim Çin'de bile olsa alınız" hadisini idrak eden alimlerdendir. Doymak bilmeyen bir merak ve öğrenme aşkıyla kendinden önceki toplumların bilime katkılarını incelemiş, yanlış bulduğu konular üzerine kitaplar yazmıştır. Müslüman alimlerin ilk temsilcilerindendir. Halife Me'mun'un dostluğunu kazanması sayesinde yüzlerce eseri okuma, inceleme, tercüme etme ve çeşitli çalışmalar yapma imkanı bulmuştur.
Uzun yıllar süren bu çalışmalarının neticesinde Cebir ilmini kurmuş ve sistemleştirmiştir.
Cebir, sayılabilen varlıklarla ilgili meseleleri işaretler kullanarak sadeleşmiş denklemler haline getiren ve bunlara ait kuralları koyan matematik koludur. Günümüz Matematiğinin de önemli dallarından olan Cebir'in ismi ilk defa Harezmi'nin _Kitabü'l-Muhtasar fi Hisabi'l-Cebr ve'l-Mukabele_ adlı eserinde kullanılmıştır. Yaklaşık 1200 yıl önce yazılan bu eser, konularının orijinal olmasıyla bilim dünyasını etkilemiş ve Batı'yı Rönesans'a taşıyan başlıca kaynaklar arasında yer almıştır. Sonra gelen tüm cebirciler bu eseri temel almışlar, hatta problem ve denklemleri aynen muhafaza etmişlerdir. Batı dünyasının kullandığı "algebra" terimi, "el-cebir" kelimesinden gelmektedir.


BİLİME KAZANDIRDIĞI YENİLİKLERDEN BAZILARI

Kitabında "Cebir" kelimesini ilk defa kullandı ve cebri sistemleştirerek matematiğin ayrı bir dalı haline getirdi.

Kare ve dikdörtgen metodu denilen bir sistem geliştirerek denklem çözümünde kullandı. Bunu Analitik Geometri'nin mucidi sayılan Descartes'ten 700 yıl önce yaptı.

2. dereceden denklemlerin pozitif köklerini bulmaya yarayan bir formül geliştirdi.

Hint matematiğini inceleyip geliştirdikten sonra dünya biliminin hizmetine sundu.

Hint aritmetiğine uyguladığı yöntemi bir sistem haline getirerek cebire de uygulamış, bu usule daha sonra matematik tarihinde ona izafeten "algoritma" denilmiştir.

Günümüz rakam sistemini geliştirdi ve Avrupa’ya tanıttı.

Yer kürenin bir derecelik meridyen uzunluğunu hesaplamak için Şam'a gönderilen heyet içinde yer aldı.

Nil nehrinin kaynağını ilk kez o açıkladı.

İkili (binary), ondalık sayı sistemi ve sıfır(0) bilim dünyasına onun tarafından sunulmuş, bu sistem bugün kullandığımız bilgisayar ve dijital elektronik sisteminin temelini oluşturdu.



HAREZMİ SIFIRI DÜNYAYA TANITTI

Dünya sıfır rakamını ilk defa Harezmi'nin _Kitabül-Muhtasar fi Hisabil-Cebr vel-Mukabele_ kitabıyla tanımıştır. Sıfırın kullanılması, matematik tarihini sarsan bir olay olmuştur. Çünkü sıfır yalnızca bir rakam değil, aynı zamanda yeni hesaplama usullerine ve bilimsel yeniliklere yol açan bir kapıdır. Bugünkü pozitif ve negatif sayılar fikri ancak sıfırın icadıyla ortaya çıkmış, birçok teorem ve işlem sıfır kullanılarak geliştirilebilmiştir. Artık sıfır kullanmadan bir işlem yapmak neredeyse imkansız.
Müslüman icadı olan sıfır ilk kez Harezmi tarafından miladi 830 yılında açıklanmıştır. Ancak Batı, bundan 250 yıl sonra Harezmi'nin kitabının batı dillerine tercümesiyle sıfır rakamını öğrenebilmiştir. Daha önceleri sayılar rakamla değil, harfler veya sembollerle ifade ediliyordu. Böyle olunca işlem yapmak mümkün olmuyordu.

Harezmi'nin kitabıyla birlikte "0"ı tanıyan Müslümanlar, bu daireye "boş" manasına gelen "sıfr" ismini verdiler.
Batı dünyasına arap rakamları olarak bilinen 0 dahil 10 adet sayıyı tanıtan, papalığın matematikçisi Gebert olmuştur. Bugün Almancada "Ziffer", İtalyancada "Zenero", Fransızcada "Zero", ve yine İngilizcede "Zero" Arapça "Sıfr"ın tercümeleridir.


Müslüman Bilim Adamlari

MollaCami.Com