Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim


İmam Maturidi ve Ahmet AK

İMAM MATURİDİ VE AHMET AK

Çok Değerli Hemşehrim Dr. Ahmet AK Bey, Büyük Türk Âlimi Maturidi hakkında bir kitap yazmış. Çok emek verildiği ve göz nuru döküldüğü çok açık olan bu kitabı, sağolsun adresime göndermiş. Doktora Tezi olarak hazırlanan çalışmanın kitaba hâline getirilmesi niteliğindeki bu eseri, büyük heyecan ve ilgiyle okudum. Çünkü, merak ettiğim ve tanımak istediğim bir Âlimdi Maturidi. Şurası bir gerçek ki, ismini duysak ve itikatta mezhep İmamımız desek de fazla tanımıyorduk onu. Gerçekten de İmam Maturidi, Ülkemizde çok az tanınmaktadır. Öyle ki, genelde onu bilen ve tanıyanlar araştıran ve öğrenmeye meraklı kişilerdir. Yoksa genel olarak halk kesimi maalesef tanımamaktadır. İşte az bilinen bu Âlimi tanıtma misyonunu, bu ulvî görevi Hemşehrim Dr. Ahmet AK Bey kendi çapınca üstlenmiş. Allah kendisinden razı ve memnun olsun.

Sözü geçen kitabı okuduktan sonra içindeki bazı önemli bilgileri sizinle paylaşmak istedim.

İmam Maturidi, bugünkü Özbekistan Cumhuriyeti'nin Semerkand şehri yakınındaki Matürid köyünde doğmuştur . Matüridî'nin asıl adı Ebu Mansur Muhammed b. el-Matüridî'dir. İmam Maturidi akla büyük önem veren, yaşadığı toplumda aklı hep ön plana alan ve etrafına ışık saçan bir kişidir. İmam Maturudi’ye göre, Allah (cc) insana faziletli olması ve sürekli kendisini geliştirmesi için iki yol göstermiştir. Bu yollardan birisi akıl, diğeri ise vahiydir. Akıl ve vahiy, insanı aynı hedefe götürür. İkisi birbiriyle çatışmaz ve aralarında çelişki yoktur. Bununla birlikte, bazı konuların akılla değil, ancak vahiyle anlaşılması mümkündür. Bunlar, ne gibi konular diye sorarsanız, “gaybi konular” diye cevap veririm Evet, gaybi, metafizik konular akılla değil, vahiyle anlaşılır. İnsan aklı, haşir, ahiret hayatı, ruhlar alemi, meleklerin durumu ve benzeri gaybi konuları bilebilecek ve tam olarak idrak edebilecek yapıda değildir. Akıl, bu konularda aciz ve zayıf durumdadır. İmam Maturidi “bu konular (gaybi hususlar) dışında kalan meselelerde aklı kullanmak gereklidir” diyor.

İmam Maturidi, “Allah bütün insanlığı tevhid inancına çağırmıştır, bu inancı sadece bir İslam fırkası bozmadan korumuştur” diye bir tesbitte bulunur. Gerçekten de, tevhid inancı İslam inancının temelidir ve bu temel, Ebu Hanife (İmam-ı Azam), İmam Ebu Mansur el-Mâturidi, Ebu'l-Hasen el-Eş'âri, İmam Malik, İmam Şafi ve Ahmet b. Hanbel çizgisinde sistemleştirilen Ehl-i Sünnet Vel Cemaat anlayışında oldukça ciddi ve hassas biçimde korunmaktadır.

İmam Maturidi Allah’ın birliğini aklen ispat ederken ilgili ayetler ışığında temanu (çatışma, birbirine mani olma) ve nizam delilerini kullanmaktadır. Gerçekten de, birden fazla ilah olması hâlinde nizam ve intizam bozulur, kargaşa ve kaos çıkardı. Halbuki, âlemde (kainatta) büyük bir nizam ve intizam var. Bu nizam ve intizam tek bir İlah’a delâlet eder. Kur’an-ı Kerim’de, insanı bu mânâda düşünceye çağıran birçok ayet vardır. Enbiya Suresi 22. ayette; “Eğer yerde ve gökte Allah’tan başka ilahlar olsaydı, ikisi de bozulup gitmiş olurdu” buyrulmaktadır. Aynı doğrultuda, Müminun Suresi 91. ayette ise; “Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur Eğer öyle olmuş olsaydı her ilah, kendi yarattığını sevk ve idare eder ve mutlaka biri diğerine büyüklük taslardı” buyrulmaktadır. İmam Maturudi bu ve benzeri ayetleri akıl yoluyla tevil ederek bizlere ışık tutmaktadır.

Yazı hacmini fazla uzatmamak için, İmam Maturidi konusuna ayırdığım bu yazıyı bir önemli hususa işaret ederek sonlandırmak istiyorum.

İslam Dünyası, akıl ve mantığı kullanmaya, günümüzde (geçmiş dönemlere nazaran) daha fazla muhtaç durumdadır. Çünkü, geçmiş zamanlarda, (Örneğin, Maturudi’nin yaşadığı Miladi 9. Asırda) İslam, günümüzde olduğu gibi mercek altına bu şekilde (topyekun ve Dünya ölçeğinde) çekilmemişti. Geçmiş dönemlerde tartışma, İslam’ın kendi içinde imanın niteliği, kader mevzuu, akıl ve nakil dengesi vb hususlarda yoğunlaşıyor ve Âlimler bu konularda kafa yoruyorlardı. Şimdi İslam Âlimleri yine münferiden bu hususlara kafa yorsalar da, asıl önemli mevzuu, İslamı doğru ve güzel bir şekilde Dünya’ya tanıtmak ve sunmaktır. Bunun için de İmam Maturudi Düşüncesine büyük ihtiyaç vardır. Zaten Hemşehrim Dr. Ahmet AK Bey, kitabının sonunda bu hususa işaret ediyor ve diyor ki; “araştıran sorgulayan ve her şeyin mümkün olan en iyisinin yapılmasını isteyen, meselelerin aklın ışığında çözülmesini tavsiye eden, kardeşlik ve eşitlik, birlik ve beraberlik, barış ve adalet anlayışı üzerine kurulan iman nazariyesini savunan İmam Maturidi ve onun düşüncesi iyi bilindiği takdirde, günümüzdeki Müslümanların daha sağlıklı bir din anlayışına kavuşmalarına yardım edeceğini ve sağlam bir din anlayışına sahip olan Müslümanların da dünya barışının temeline önemli katkı sağlayacağına inanıyorum.”

Bu düşünce ve inanca aynen katılarak Dr. Ahmet AK Beyi gerçekleştirdiği bu çalışmadan dolayı kutluyorum.

Ahmet SANDAL
Araştırmacı Yazar

emeğinize sağlık.hocamızın değerli kitabını bizzat kendisinden aldım.hediye etti...kitabın hazırlanışına şahid oldum kısmen, büyük emekler verilerek ve araştırılarak yazdığı kıymetli bir eser....kendisine teşekkür ediyoruz.


Maturidi Mezhebi

MollaCami.Com