amma mehmüz; eğer hemze sakin olursa hemzeyi hali üzere terk veya ma kabli harekesi cinsinden kılmak caiz olur: يَأْكُلُ hemze sakindir. bu şekilde söylemekde caiz يَاكُلُ diye hemzeyi ma kabli cinsinden elife kalbederek söylemek de caizdir.

eğer hemze müteharrik ma kablide müteharrik olursa hemze hali üzere bakidir. değişmez. قَرَأَ

eğer hemze müteharrik, ma kabli sakin olursa; hemzeyi hali üzere terk veya harekesini ma kabline nakil caizdir. وَسَلِ الْقَرْيَةَ veya وَسْئَلِ الْقَرْيَةَ denilebilir.

خُذْ كُلْ مُرْ bu kelimelerin aslı: اُئْخُذْ اُئْكُلْ اُئْمُر idi. hemzeyi hali üzere bırakarak ve ya "vav" a kalbederek okumak icab ederken çok kullanıldığı için hemzeler hazfedilmiştir.

[b]maksut, kelimelerin şekillerinden, çekilişlerinden bahseden bir kitaptır. bir fiil gördüğümüzde nakil, idgam, sakin kılmak gibi öğrendiğimiz kaidelerin hangisine uyuyorsa o kaide tatbik edilir. yapılacak bir şey yoksa o zaman hali üzere bırakılır.

bazende iğlal yapılması gerektiği halde yapılmaz ; عَوِرَ اِعتَوَرَاِسْتَوَى

ilk ikisinde illet harfinden önceki harfler. sakin hükmünde olduğu için iğlal yapılmaz

اِسْتَوَى da ise eğer iğlal yapıp vav elife kalbolunsa kelimenin asıl harfleri anlaşılmaz. bu yüzden iğlal yapılmaz.

temmet

peki evvelinde eteyne harflerinden biri olan nasara ya ne dersiniz?

peki evvelinde eteyne harflerinden biri olan nasara ya ne dersiniz?

[QUOTE=laleee;248608]3. fasla başlayalım.

3. fasıl bir takım faideler hakkındadır.

Lazım fiil;
evveline hemze
ahirine harfi cer
aynel fiili şeddelemek ile müteaddi olur.

mesela;خَرَجَ(çıktı) fiilini ele alalım. lazım fiildir. evveline hemze ziyadesiyle if'al babına nakledildiğinde اَخْرَجَ olur ki çıkardı manasına müteaddidir.

veya aynı fiilin aynel fiilini şeddeleyerek tef'ıl babına nakledelim خرَّجَ yine çıkarmak manasına müteaddi olur.

veya ahirine harfi cer ziyadesi ile; خرجتُ بِهِ مِنَ الدَرِ ben onun ile evden çıktım. bu misalde fiil harfi cer vasıtasıyla mefulü bih gayrı sarih alarak kısmen müteaddi olmuştur.





Çok güzel olmuş. Allah razı olsun.

خرجت به من الدار misale ''Ben onu evden çıkardım'' manasına gelir. Cümleye baktığımızda 'onun ile çıktım' gibi görünüyür. Ama arapça-türkçe sözlüğe baktığımızda, خرج fiile 'ب' ile kullandığında ''çıktı'' değil de, ''çıkardı'' manasına geldiğini görüyüruz. Yani fiiller, farklı harfi cerler ile kullandığında mana değişiyor, bunun için doğru tercüme etmemiz için sözlüğe bakmalıyız. Teşekkürler.

2. iğlal kaidesi:

وَالْياَءُ اِذاَانْكَسَرَ مَاقَبْلَهاَ تُرِكَتْ عَلَى حاَلِهاَساَكِنَةً اَوْمُتَحَرِّكَتاً اِذَاكاَنَتِ الْحَرَكَةُ فَتْحَةًً
“ye” ister sakin, ister meftuh olsun, ma kabli meksur olduğu zaman, hali üzerine terk edilir.

خَشِيَ ve خَشِيتَ gibi.