Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim


telhıs kitabının şiirleri

قالَ لِي كَيْفَ انت قُلْتُ عَليلٌ * سَهَرٌ داءِمٌ و حُزْنٌ طَوِيلٌ

MANA: Dostum bana nasılsın dedi.Ben de:Hastayım,daima uykusuzum ve uzun zamandır hüzünlüyüm dedim.
NÜKTE: Ya muhatabın zahirine bakarak abesten kaçınmak içindir,Ya da mütekellimin;aklii ve lafzii olan iki delilden daha kuvvetli olan aklii'yi muhataba hatırlatmak içindir.

بِلَّلهِ يا ضَبَيَاتِ القَاعِ قُلْن لَنَا * لَيْلايَ مِنْكُنَّ ام ليلَي مِن البَشَرِ

MANA: Ey düz arazinin geyikleri!ALLAH aşkına söyleyin:leylam sizden midir yoksa beşerden midir?
NÜKTE: Gail (ليلَي)nın zikri ile lezzet duyduğu için ikinci defa ismi ile zikretmiştir.

اِنَّ الذين تُرَوْنَهم اِخْوانَكم يَشْفِي غَليلَ صُدورِهِم اَنْ تُصْرَعُو

MANA:Sizin kardeş olarak gördüğünüz kişilerin göğüslerinde ki yaraya,sizin helak olmanız şifa verir.
NÜKTE:Muhatab'ın hata üzere olduğunu tenbih için müsnedün ileyh,ismi mevsul ile maruf olarak gelmiştir.

اِنَّ الّذين سَمَكَ السَّماءَ بَنَي لَنَا بَيْتًا دَعَاءِمُه اَعَزُّ و اَطْوَلُ

MANA:Sema'yı direksiz diken o zat,direkleri değerli ve şerefli olan beyt dikti.
NÜKTE:Haberin bina vechine işaret,haberin şanına tazim için müsnedün ileyh haberin şanına tazim için marife olarak gelmiştir.

هذا ابو الصَّقْبِ فَرْدًا في مَحَاسِبِه * مِنْ نَسْلِ شَيْبانَ بَينَ الضَّالِّ والسَّلَمِ

MANA:İyiliklerinde tek olduğu halde ve zal ve selem ağaçları arasında ki şeyban nesline mensub olduğu halde şu;Ebussagb'dir.

İyi gidiyordunuz. Devamı yok mudur bunun?

devamını da sizden bekliyoruz kardeşim ;)

اُولَئِكَ آبَائِى فَجِئْنِى بِمِثْلِهِمْ – اِذَا جَمَعَتْنَا يَا جَرِيرُ الْمَجَامِعُ
"İşte şu benim babalarımdır (ailemdir,baba, dede..) bir misli ile bana gel (de görelim) bir toplantıda toplandığımızda ya Cerir!"
Nüktesi: bu şiirde, sözü dinleyen kişinin ahmaklığı konusunda iğneleme yapmak için, müsnedün ileyh " هُمْ " yerine " اُولَئِكَ " diye ismi işaretle marife kılınmıştır. (Çünkü bunun manası "Sen ancak gözünün gördüğünü anlayabilirsin" demektir.

هَوَاىَ مَعَ الرَّكْبِ الْيَمَانِينَ مُصْعِدُ - جَنِيبٌ وَ جُسْمَانىِ بِمَكَّةَ مُوثَقُ
"Benim aşkım, yemen kafilesi ile birlikte gidicidir, onu sevenler (kendisine tabi kılmak isteyenler ki bunlardan biri kendisi) ve yakınları Mekke'ye kelepçelidir (Mekke'de mahsurdur)."
Nüktesi:Bu şiirde müsnedün ileyhi sözü dinleyen kişinin zihninde hazırlanın en kısa yolu izafet olduğu için müsnedün ileyh olan " هَوَاىَ " lafzı " اَلَّذِى اَهْوَاهُ " veya " اَلَّذِى قَلْبِى اِلَيْهِ " ifadelerinden daha kısadır.

Manaları ben kendim çevirdiğim için Türkçeye uyduramamış olabilirim. Hatamız varsa düzeltin. Lakin manalar hariç gerisi doğrudur çünkü bize ezberlettikleri gibi aynen aktardım.

لَهُ حَاجِبٌ فىِ كُلِّ اَمْرٍ يَشِينُهُ – وَ لَيْسَ لَهُ عَنْ طَالِبِ الْعُرْفِ حَاجِبٌ
"Onun için (Memduh için) kendisini ayıplayan her işte maniler vardır (lakin) iyiliği taleb ediciden bir mani (engel) yoktur."
Nüktesi: Bu şiirde müsnedün ileyh olan birinci " حَاجِبٌ " kelimesi tağzim için nekre kılınmıştır (Manası "büyük mani" demektir). Müsnedün ileyh olan ikinci " حَاجِبٌ " kelimesi ise tahkir için nekre kılınmıştır (manası "en küçük mani" demektir.)

لَهُ حَاجِبٌ فىِ كُلِّ اَمْرٍ يَشِينُهُ – وَ لَيْسَ لَهُ عَنْ طَالِبِ الْعُرْفِ حَاجِبٌ
"Onun için (Memduh için) kendisinin ayıplanacağı her işte maniler vardır (lakin) iyiliği taleb ediciden bir mani (engel) yoktur."
Manasının açıklaması: O Memduh ki hiç bir işinde onu ayıplamak mümkün değildir, hiç bir zaman onu ayıplamaya yol bulamazsın lakin iyiliği taleb eden ihtiyaç sahiplerine de yardım etmek konusunda hiç icraatı yoktur.
Nüktesi: Bu şiirde müsnedün ileyh olan birinci " حَاجِبٌ " kelimesi tağzim için nekre kılınmıştır (Manası "büyük mani" demektir). Müsnedün ileyh olan ikinci " حَاجِبٌ " kelimesi ise tahkir için nekre kılınmıştır (manası "en küçük mani" demektir.)


Düz mana çıkarıyorum bu sebeple tam Türkçeye oturtamıyorum. Bu sebeple manasının da açıklamasını yazdım.


Fesahât & Belagât

MollaCami.Com