Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim


Osmanlıca İmla Kaideleri

[right]
عثمانلجه املا قاعده لري

(سسي ايچون (ه(E) توركجه كلمه لرڭايلك هجاسنده
سسي قللانلمز. انجق بيرينجي هاجاده كلمنڭ اصلندن اولان(اوقوتيجي اولارق قوللانيلميان) و-ي بولونورسه ايلك هجاده (ه) يازيلر
ده وريك سه يرك كه ورك سه ومك
[/right]

______________________________

Osmanlıca İmla Kaideleri
Türkçe kelimelerinin ilk hecesinde (E) sesi için (ه) he sesi kullanılmaz.Ancak birinci hecede kelimenin aslından olan (okutucu olarak kullanılmayan) vav-ye bulunursa ilk hecede (ه) he yazılır.

devrik, seyrek, gevrek, sevmek gibi..

_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________


[right]


ايدي ايسه ايمش كلمه لري بشقه بر كلمه ايله قللانيلر
ا لر بونلردن اوّل گلن كلمه نڭ ما قبلنده كي حرف ساكن ايسه بونلريڭ اوّلنده كي الف و ياء حزف ايديلر
ممكن سه باقاجق مش گيبي

ماقبلنده كي كلمه نڭ صوڭ حرفي حركلي ايسه الفي حزف ايتمك جاءزدر
بيلسه يدي گله يمش

اگر صون حرفي (ي) ايسه الف ياء حزف ايديلر.
گلملي ) گلمليدي گلمليمش گلديسه )
[/right]

_______________________________

"idi ise imiş" kelimeleri başka bir kelime ile yazılır. elifler, bunlardan evvel gelen kelimenin makablindeki (öncesindeki) harf sakin ise bunların evvelindeki elif ve ye hazif edilir.(kaldırılır)
mümkünse bakacaksa gibi...
makablindeki kelimenin son harfi harekeli ise elifi hazif etmek caizdir.
bilseydi geleymiş gibi..
Eğer son harfi ye ise elif ve ye hazif edilir(düşer)
(gelmeli) gelmeliydi, gelmeliymiş, geldiyse.
_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________



[right]

سسي ايله بيتديگنده (ه) يازلر (E)مصدرلرڭ صوڭي
سسلريله بيتن نهيلرده ايسه بو (ه) ترك ايديلر (E) صوڭي
بربرينه قارشماسي اونلنمش اولور
مصدر: يوزمه دن ويرمه دن كزمه دن اينجه له مه دن كيرمه دن
نهي: يوزمدن ويرمدن كزمدن اينجه له مدن كرمدن
مثلا: بر كمسه دڭزه گيدوپ بر مدّت يوزوپ گلمشسه او ايشي ياپديغيني افاده ايچون
حسن عمجه يوزمه دن گلييور دينيلر
فقط حسن عمجه دڭزه گيتديگي حالده يوزمدن كلمشسه او تقديرده (ه) ترك ايديلرك
حسن عمجه يوزمدن كلدي دينيلر.

[/right]

____________________________

Masdarların sonu (E) sesi ile bittiğinde he yazılır.Sonu (E) sesleriyle biten nehilerde (yani olumsuz kelimeler) ise bu he terk edilir. Birbirine karışması önlenmiş olur.
masdar: yüzmeden , vermeden , gezmeden, incelemeden, girmeden.
olumsuz kelime:yüzmeden , vermeden , gezmeden, incelemeden, girmeden.

mesela;
Bir kimse denize gidip bir müddet yüzüp gelmişse o işi yaptığını ifade için (Hasan Amca yüzmeden geliyor) ( يوزمه دن ) denilir.
Fakat Hasan Amca denize gittiği halde yüzmeden gelmişse o takdirde he terk edilerek (Hasan Amca yüzmeden geldi) ( يوزمدن) denilir.

_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________


[right]عثمانلجه ده كي توركچه كلمه لرڭ كوكلري دگشمز. بويله جه اساساً توركچه كلمه لرڭ كوكلريده اڭلاشلمش اولور
yıkıyor مثلا:نتيجه ده چاماشير ييقايانه ده، ديواري ييقانه ده
دينيلر عثمانليجه ده چاماشير ييقايور ديواري ييقانه ييقييور دينيلر
بويله جه كلمه نڭ يازيليشنده او كلمه نڭ كوكي ده اڭلاشلمش اولور.انلايورلر گيبي_
[/right]

___________________________


Osmanlıcadaki Türkçe kelimelerin kökleri değişmez. Böylece esasen türkçe kelimelerin kökleride anlaşılmış olur.
Mesela:neticede çamaşır yıkayanada duvarı yıkanada "yıkıyor" denilir.Osmanlıcada çamaşır yıkıyor ( ييقايور) duvarı yıkıyor ( ييقييور) denilir.

_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________

[right]
مفعوللرڭ يازيليشي
مفعول به: (ي)ايله يازيلير.قوشي طوتدي كوزيني يومدي

مفعول فيه : (ده ) ايله يازيلير
باشده اوقولده بنده يولده
مفعول معه: (له)ايله يازيلير.
بچاقله اونڭله
[/right]

_______________________________

Mefullerin yazılışı
Mefulu bih (ye) ile yazılır
kuşu, tuttu, gözünü, yumdu.
mefulu fih (de) ile yazılır
mefulu meah (le) ile yazılır

_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________


[right]عوميتله ايش ياپانلر ايچون قوللانيلان (جي) اكي هانكي سسي ايله اوقونورسه اوقنسون داءما (جي) شكلنده يازيلر
اودونجي صوجي دميرجي ايشجي
[/right]

________________________________

Umumiyyetle iş yapanlar için kullanılan "cı" eki hangi sesi ile okunursa okunsun daima (جي) şeklinde yazılır.
oduncu , sucu, demirci, işçi.

_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________


[right](mesi-ması), (meli-malı), meleri-maları)[/right]
[right]كيبي اكلرده كي مصدر اوقوتوجيلري يانليش اوقومايه سبب اولماياجق يرلرده ترك ايديله بيلير
كلمه سي كلمسي دوزلتمه لي دوزلتملي
[/right]

_______________________________

(mesi-ması), (meli-malı), meleri-maları) gibi eklerdeki masdar okutucuları yanlış okumaya sebep olmayacak yerlerde terk edilebilir.
gelmesi , düzeltmeli.

_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________


[right]
ايچينده اوقونان (ي) حرفلري و اقوتيجي (ي) حرفي بولوندوران كلمه لرده اولويور.اوج عدد (ي) يان يانه يازيلماز ايكي (ي) كافي در
قييي قيي
[/right]

_______________________________

içinde okunan ye harfleri ve okutucu ye harfleri bulunduran kelimelerde oluyor. üç adet (ye) yan yana yazılmaz. iki (ye) kafidir.

kıyıyı

_______________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________


[right]
فعلدن فعل ياپان متعدي اكلرينڭ يازيليشي:
اكلرينڭ تلفظنه بڭزر dır-dir بو كبي اكلريڭ تلفظي
انجاق بلينديغي كيبي بو اكلر (در) شكلينده يازيلير
متعدي كلدي ايسه ( دير) شكلنيده يازيلير.
كوكي (قونوش) اولان فعلدن متعدي ياپيلديغي زمان قو نوشدير شكلينده يازيلير
سوندير قوشدير قالدير آلديرما اينديرييور
كورولديغي كيبي تلفظلري عيني اولان بو اكلر فرقلي شكيلده يازيلمشدر . عثمانليجه نڭ خصوصييتلريندن و كوزلكلريندن بري ده بودر
چوجوقلري سه وينديرمك وظيفه سي سنڭدر
آرابايه بينديرمك ايشي بنمدر
[/right]

_______________________________

fiilden fiil yapan müteaddi eklerin yazılışı:
bu gibi eklerin telaffuzu dır-dir eklerinin telaffuzuna benzer. ancak bilindiği gibi (در) şeklinde yazılır.
Müteaddi olmuş ise (دير) şeklinde yazılır.
Kökü "konuş" olan olan fiilden müteaddi yapıldığı zaman "konuştur" (قو نوشدير) şeklinde yazılır.
sevindir, koştur, kaldır, aldırma, indiriyor.
not: müteaddi özne tarafından yapılan bir işten başkasının etkilenmesidir.mesela "konuştur" müteaddidir çünkü "konuştur" mak fiili bir başkasını etkiler.konuşturulan biri vardır.

Görüldüğü gibi telaffuzları aynı olan bu ekler farklı şekilde yazılmıştır.Osmanlıcanın hususiyetlerinden ve güzelliklerinden biride budur.

Çocukları sevindirmek ( سه وينديرمك ) vazifesi senindir ( سنڭدر )
Arabaya bindirmek ( بينديرمك) işi benimdir. ( بنمدر)


Osmanlica

MollaCami.Com