Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim
İlk Ev ve İlk Şehir
İlk Ev ve İlk Şehir
Beyt-i Mamur Kâbe’yi, Kâbe Mekke’yi, Mekke diğer şehirleri doğurdu.
Tarihin bir döneminde ortaya çıkan şehirlerin ilk çekirdek şehri Mekke,
Mekke’nin kalbi Kâbe,
Kâbe’nin modeli arş’ın altında kurulmuş olan Beyt-i Mamur’dur.
Kur'ân henüz medeniyet tarihi, antropoloji, arkeoloji ve sosyoloji gibi bilimlerin ilk insan toplulukları, şehirler, yerleşik hayat ve medeniyetlere ilişkin konulan araştırmaya başlamadığı bir zamanda şaşırtıcı ifadelerle Kâ'be'yi yeryüzünde kurulan İlk Ev, Mekke'yi de Şehirlerin Anası olarak tanımlar: "Gerçek şu ki insanlar için kurulan ilk ev, Bekke (Mekke)'de o kutlu ve bütün insanlar için hidayet (yeri) olan (Kâ'be)dir." (Âl-i İmran:96)
Dilbilimciler ve Kur'ân yorumcuları (tefsirciler), ayette geçen Bekke sözcüğünün Mekke'ye karşılık olarak kullanıldığında kuşku duymuyorlar.4 Buna göre yeryüzünde inşa edilen İlk Ev, Kâ'be'dir ve Kâ'be'den önce herhangi bir ev, yapı inşa edilmemiştir.
Kâ'be'nin birçok isminden biri, yine Kur'ân' da geçtiği gibi Beyt-i Atik'tir. "İnsanlar içinde Hacc'ı duyur; gerek yaya gerekse uzak yollardan gelen yorgun düşmüş develer üstünde sana gelsinler. Kendileri için bir takım yararlara şahid olsunlar ve kendilerine nzık olarak verdiği (kurbanlık) hayvanlar üzerinde belli günlerde Allah'ın adını ansınlar. Artık bunlardan yiyin ve zorluk çeken yoksulu yedirin. Sonra kirlerini gidersinler, adaklarını yerine getirsinler, Beyt-i Atik (En Eski Ev)'i tavaf etsinler." (Hacc: 27-29) Kâ'be'ye isim olarak Beyt-i Atik, aynı surenin 33. ayetinde de tekrarlanır. 5
Kâ'be'ye ilişkin etimolojik ve tarihsel bilgileri konumu itibariyle Mekke ile birlikte ele almakta yarar var. Çünkü Kur'an, Kâ'be'ye ilişkin olarak Mekke şehrini "Ümmü'1-Kura", yani Şehirlerin Anası olarak tanımlar: "İşte bu (Kur'an), önündekileri doğrulayıcı ve Şehirler Anası (Ümmü'1-Kurâ olan Mekke) ile çevresinde olanları (şehirleri) uyarıp korkutman için indirdiğimiz kutlu Kitap'tır," (En'am: 92, ayrıca bkz. Şura: 7)
Bu ayetler, bugün bilinen tarihsel bulguları aşan, bilimlerin zorlu çabalardan sonra vardıkları sonuçların dışına çıkan yeni bilgiler mi veriyor? Eğer böyleyse bu bilgilerle modern bilimlerin dayanak seçtiği somut veriler hangi ölçüde bağdaşabilir? Sonuç verici bir yöntem izlerken kuşkusuz bugün varolan bir takım tarihsel ve bilimsel verilerin bu ilginç bilgileri tartan önemlerini özel olarak gözönünde bulundurmak zorundayız.
Ancak bizim burada araştırmakta olduğumuz konu, şimdilik somut bilimsel çerçeveyi aşan arkaik, hatta metakozmik bir niteliğe sahip. Bilimsel somut verilerle bizim "metakozmik" diye adlandırdığımız bu bilgi arasındaki doğrulayıcı veya karşı çıkıcı ilişkiyi şimdilik erteleyip Kur'an'da çerçevesi farklı paradigmalarla çizilen konuya açıklık getireceğini düşündüğümüz kavramlara daha yakından bakalım.
İlk araştırmamız gereken, klasik İslâm kaynaklarında sözü edilen İlk Ev, Beyt-i Atik ve Ümmü'1-Kurâ sözcüklerinin ne anlamlara geldiklerini tesbit etmek olacaktır.