Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim
tesbih ve tesbihat....
Tespih ve hamd yalnızca âlemlerin Rabbine mahsustur. Allah aziz ve celle biz kullarını sadece kendisine ibadet edelim diye yarattı.
Tespih bize dair bizden bir şey, zikrimizi kolaylaştıran, elimize aldığımızda işte dediklerimizden. Tespih taneleri kadar imameleri de önemli. Mevlevi, bektaşi imameli tespihler gibi, ya gümüş kamçıları yok mu mesela bir Arnavut kamçısı, Trabzon ve Erzurum kamçıları da meşhurdur.
Tespih Osmanlı ile tekâmüle ermiş ve İstanbullu ustalar ile sanat eseri kimliğine bürünmüşlerdir. İstanbullu tespih ustaları tarafından İran’a Turan’a, Şark’a, Garb’a tespih gönderildiği herkesçe bilinmekte. Tespih, yapıldığı malzemeye, tanelerinin tornadan çekiliş tarzına ve onu imal eden ustaya kadar ayrı ayrı değerler ifade eder.
Tespihin her tanesi ayrı ayrı işlenip delinir. İmame, durak, tepelik, pul, kamçı gibi tamamlayıcı parçaların, Tespih tanelerindeki biçim ve boylarla ahenk sağlamasına özen gösterilir. Mesela imame boyu, beş tane boyundan kısa veya altı tane boyundan uzun olmamalıdır gibi estetik prensiplere dikkat edilir.
Tespihlerin en güzelleri. Türkler tarafından bilhassa İstanbul’da yapılmıştır. Araplar ve İranlılar bununla pek meşgul olmamışlardır. Arabistan’da yapılan tespihler ise estetikten uzak ve sadedirler. Türk - İslâm geleneğinde, tespihlerin kullanılan kişilere göre değişik adlarla anıldığı gözlenmektedir. Bunlar:
1. Padişah Tespihleri.
2. Vüzera Tespihleri.
3. Vükelâ Tespihleri,
4. Zengin tespihleri,
5. Fukara Tespihleri
Tespihin yapılması, büyük bir dikkat istemektedir. Çünkü tespih yapımında tanelerin hepsinin aynı boyda olması ve taneleri yormayacak şekilde delinmesi gibi özellikler hem ustaları hem de meraklıları tarafından aranmaktadır.
33 lük 99 tespihler başlıcaları olup , 99′lu olan tespihlerde, her 33 tanenin arasına takılan ve bunları bir birinden ayıran taneye “NİŞANE", iki ipin ucunu bir araya getiren uzunca yassı taneye de "İMAME" denir. Aynı zamanda, bu imâmenin tepesine takılan mercimek büyüklüğündeki ikili olan parçaya da “TEPECİK" adı verilir. Tespihlere süs olarak ayrıca imame üzerine kamçı dediğimiz gümüşlükler ile tamamlanır.
“Tespih Çekmek ” tasavvufta hem mana olarak taşıdığı anlam hem de Tespihin çekme ritüeli önemlidir.Sağ el baş ve işâret parmaklarının orta boğum üzerine yerleştirilen tespihin tânelerini bileğe doğru hareket ettirmesiyle devamlı olarak ALLAH’ın Güzel İsimleri’nden birini hafî (içinden) ya da cehrî (sesli) olarak her bir tânede tekrarlamak anlamındadır. Osmanlıda mahalle külhanlarının elinde de önemli bir ritüel olan Tespih, kabadayıların Tespihi çekme ritüel farklılığı olarak Tespih kültürümüzün bir başka güzel yansımasıdır.
Tespihte Pirimiz Veysel Karani Hazretleridir. Veysel Karani Hazretleri tespih kardeşliğinin piridir efendim. Rivayet ile Piri Veysel Karani efendimizi görmeye geldiğinde göremeyince çok üzülür ve peygamber efendimizin Uhud’da kırılan dişini eline alır. Kendi dişlerini de çektirerek hepsini bir ipe dizerek bu günkü kullandığımız tespihi oluşturmuştur.
Zikrine güvenen 1000 taneli, 3000 taneli,5000 taneli tespihlere kadar yolu var, tespih kardeşliği dedik ya zikir halkası dâhilinde bir tespihin etrafında halka olmuşuz efendim sırra kadem olmuşuz vesselam… Hızır, İlyas ile dost olmaya gidiyoruz.
Renk renk tespihler, hikâyeleri ile de alır götürürler bizi. Bir tespih yeri gelir dost ortamlarında bizlere tespih kardeşliğinin halkalarını açar vesselam…
Tespihler yapıldıkları maddelere göre ağaç Tespihler; Venge, Abanoz, Pelesenk, Gül, Öd, narçıl, kuka gibi deniz ürünleri olarak yussuri, mercan, mors, sedef, inci, köpek balığı dişi gibi, hayvansal sınıfta fildişi, bağa, deve kemiği, geyik boynuzu, fosil sınıfından firuze, oltutaşı, kehribar gibi daha adını anmadığımız pek çok maddeden yapılmaktadır.
Tespihin kralı ise kehribardır...
Kehribar tespihte kendi içinde yine dallara ayrılmakta sıkma kehribar, damla kehribar, ateş kehribar, zar kehribar, polonya kehribari, hareli kehribar olarak çeşitleri bulunmaktadır.
Fakirin damla kehribarı, Hareli Kehribar, Osmanlı kehribarı bulunmakta. Tespih dostluklarında nişanesi olmuştur hediye olarak verilen Tespihler dost tarafından özenle saklanır ve değeri ile ihtimam olunur.
Tespih kardeşliğinde buluşmak üzere efendim...