Eğer; Kufelilerin görüşü üzerine evvelki fiili amel ettirirsek, 2. fiile faili zamir olarak getiririz.

ضَرَبَنِى وَاَكْرَمَنِى ذَيْدٌ

1. fiil olan "darabe " amel eder. 2. fiilin faili tahtına zamir olarak verilir. ضَرَبَنِى وَاَكْرَمَنِى (هُو) ذَيْدٌ
Her ne kadar zamir LAFZEN merciinden önce zikredilse de, MANEN merciinden sonra olduğu için caizdir.

Mefulde Tenazu olduğu zaman , yine 2. fiile meful zamir olarak getirilir.

ضَرَبْتُ وَاَكْرَمْتُ ذَيْدا 1. fiil amel eder. 2. fiile zamir verilir.
ضَرَبْتُ وَاَكْرَمْتُهُ ذَيْدا olur.

Naibü Fail; Faili Hazfolunan, Mefulü fail makamına getiren her mefuldür.

Naibü failin şartı, Fiilin sıgası; فُعِلَ veya يُفْعَلُ şekline çevrilmesidir. ضَرَبَ ذَيْدٌ عمْرا Fiil olan "darabe" meçhul sıgasına çevrilir. Fail hazfedilir. meful fail makamına getirilir. ضُرِبَ عمْرٌ olur. amr naibü faildir.

Naibü Fail Olamayan 4 meful vardır
1. عَلِمْتُ babından (efali kulüb) 2. meful.

2. اَعْلَمْتُ babından 3. meful

3. Mefulü leh

4. mefulü mea

Bu 4. meful naibü fail olamazlar. çünkü asılları bozulur.

Mübteda ve Haber Merfuattandır.

Mübteda 2 şekilde olur;
1.Müsnedü ileyh olduğu halde lafzi amillerden mücerred olan isim
veya
2.Faili zahirini rafiğ eder olduğu halde nefi ve istifham kelimelerinden sonra vaki olan sıfattır.

Mesela; زيدٌ قَائمٌ Burada 1. tarife göre hareket edelim.
zeyd; Müsnedü ileyh tir. yani "ayakta olmak" fiili zeyde isnad etmiştir.(dayanmıştır) . Ve lafzi amillerden (mübteda ve haberde tesirini gösteren amillerden) mücerred olmuştur. Öyleyse zeyd mübtedadır.



ما قَائمٌ زيدان Burada da 2. tarife göre. Zira, "Kaimün" faili olan "zeydani" yi rafiğ eder olduğu halde Nefi kelimesi ile (ما) olan sıfattır. Öyleyse kaimün mübtedadır.


2. Kısım Mübtedada Eğer Mübteda Ve haber Müfret olurlarsa ( ما قَائمٌ زيد) gibi; hem birinci hemde 2. kısım Mübteda olabilir.

Haber; Lafzi amillerden mücerred müsnedü bih olan ismdir.

Mesela;زيدٌ قَائمٌ "kaimün" lafzi amillerden mücerred olup müsnedü bihtir. yani mübteda olan zeyde isnad eden (dayanan)dır. öyleyse haberdir.

Devamini görme imkanim yokmu?