Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim
Elfaz-ı Mevzua 3. Kısım
Aslında mamul olmayıp 2. kısım makamında bulunduğu zaman mamul olanlar
Aslında mamul olmayıp 2. kısım makamında bulunduğu zaman mamul olanlar ikiye ayrılır.
1- Fiili Mazi
Fiili Mazi, Matufta irab zahir olduğu için أن mastariyyeden sonra vaki olduğu zaman mahallen mensup, şart veya ceza olduğu halde cazımdan sonra vaki olduğu zaman mahallen meczum olması üzerine hüküm olundu.
Bu iki yerin haricinde fiili mazi mamul olmaz...
2-Cümle
Cümleyi (mamul olup olmaması itibariyle düşünürsek) iki kısma ayırabiliriz.
1.İrabdan mahalli olanlar
2. İrabdan mahalli olmayanlar
İrabdan mahalli olanlar icmali olarak 7 kısımdır.
1-Lafzı murad olunan cümleler. (Makul-u kavil de lafzı murad olunan cümleden sayılmıştır.)
2-Mastar manası murad olunan cümleler.( اَنَّ , اَنْ ve ما i mastariyyeden sonra ve muzafı ileyh vaki olan cümleler gibi.)
3-Haber vaki olan cümleler. (Mübtedaya, huruf-u müşebbehe bil fiile, كان babına, كاد babına haber vaki olan cümleler gibi.)
4-Meful vaki olan cümleler.( علم babının ikinci, اعلم babının üçüncü mafulu makamında bulunan veya bu bablardan talik vaki olan cümleler gibi.)
5-Cümle-i haliyeler.
6-Faâi ceza ve izaâi müfaceden sonra şartı cazıma cevap vaki olan cümleler.
7-İrabdan mahalli olan cümleye tabi vaki olan cümleler.(nekre için sıfat vaki olan, müfred üzerine matuf olan, irabdan mahalli olan cümle üzerine atfedilen, bedel, tekid, atf-ı beyan vaki olan cümleler gibi.)
Not: Mübtedaya ve huruf-u müşebbehe bil fiile haber vakiolan cümleler mahallen merfu,
كان babına, كاد babına haber vaki olan cümleler, علم babının ikinci, اعلم babının üçüncü mafulu makamında bulunan veya bu bablardan talik vaki olan cümleler ile cümle-i haliyeler mahallen mensup,
Fa-i ceza ve izaâi müfaceden sonra şartı cazıma cevap vaki olan cümleler mahallen meczum olurlar.
Tabi vaki olan cümleler de metbuunun irabını giyerler.
İrabdan mahalli olmayan cümleler de 7 kısımdır.
1- Cümle-i ibtidaiyyeler
2- Sıla vaki olan cümleler
3- Cümle-i iâtiraziyyeler.
4- Kaseme cevap vaki olan cümleler.
5- Tefsir vaki olan cümleler.
6- Şart-ı cazımın ğayrıya cevap vaki olan cümleler.
7- İârabdan mahalli olmayan cümleye tabi vaki olan cümleler.