Bölümler | Kategoriler | Konular | Üye Girişi | İletişim


Kitab-ül Bina

TEŞEKKÜRLER DEGERLİ KARDEŞLERİM

5. babتَفَاعَلَ يَتَفَاعَلُ تَفَاعُلاً

Mevzünüتَبَاعَدَ يَتَبَاعَدُ تَبَاعُدًا

Alameti; evveline ت (te), fael fiili ve aynel fiili arasına elif ziyadesi ile mazisi beş harf üzere olmasıdır.

Binası çok olduğu halde, iki kişi arasında müşareket içindir.

İki kişi arasında müşarekete misal;تَبَاعَدَ زَيْدعَمْراً
Zeyd amr'dan uzaklaştı.

Zeyd ve amr uzaklaşmakta müşarik olmuşlardır. Yani aralarındaki ortaklık uzaklaşmaktır. Binası iki kişi arasında müşareket içindir.

Çok olduğu halde müşarekete misal;تَصَالَحَ الْقَوْمُ
Kavim barıştı

Kavim ekalli(en azı) üç’den başlayan topluluğa denir. Kavim barışmakta müşarik olmuştur, yani aralarındaki ortaklık barışmaktır. Binası çok olduğu halde müşareket içindir.

Cok sagolun arkadaslar:) sayenizde tazelenmis oluyoruz....

rica ederiz kardeşim :)

3. nev’i;
(sülasi mezidün fihi südasi)

sülasi üzerine 3 harf ziyade kılınan şeydir. Bu da 4 bab’dır.

Evvelki bab: اِسْتَفْعَلَ يَسْتَفْعِلُ اِسْتِفْعَالاً

Mevzünü: اِسْتَخْرَجَ يَسْتَخْرِجُ اِسْتِخْرَاجاً


Alameti: mazinin evveline hemze, sin ve te ziyadesi ile mazisi 6 harf üzere olmasıdır.

Binası: ekseri istiğmalde müteaddi, bazı kere lazım için olur.

Müteaddiye misal: اِسْتَخْرَجَ زَيْدٌ الْمَالَ (istahrace züydünil male)
Zeyd malı çıkarttı.

İstehrace fiil, zeyd fail, el’male mef’ul. Fail olan zeyd’in fiili olan çıkartmak mef’ul olan mala geçmiştir. Binası müteaddi içindir.

Lazıma misal: ُ اِسْتَحْجَرَالطِّينُ
Çamur taşa dönüştü.

İstahcera fiil, ettınü failidir. istahcera olan fiil Mef’ule ihtiyaç duymamıştır. Binası lazım içindir.

Bu babın binası fiili talep için olur.
Misal: اَسْتَغْفِرُاللهَ
Hz. Allah’tan mağfiretimi talep ederim.


galleka fiilinden kapılar manasını almıyoruz kardeş. "lar" yani çoğul manasını alıyoruz. çünkü fiilimiz yani galleka tef'ıl babından ve binası teksir için. bu demektirki cümlede bir çoğul manası olacak. tek tek inceleyelim cümleyi;
galleka; açtı buna çoğul mana veremiyoruz sıgası müfred
zeyd; bu da özel isim ve müfred yani teksir burdada olmaz
baab ; bu kelimeye ise çoğul mana vermemizde bi mahzur yok. ama buda müfred, işte çoğul manasını fiilden alarak "kapılar" manasını elde etmiş oluyoruz.

yani hulasa şu ki; cümlede tef'ıl babından bi fiil varsa muhakkak teksir manası arıyoruz. eğer teksir fiile verilmezse fail yada mafulden uygun olana verilebilir..

inşallah güzel izah edebilmişimdir. selametle garip_yolcu kardeşim :)
orası baben değil de elebvabe olması lazım.buradaki teksir ebvab olan mefuldedir.
ve ebvab cemidir.oradan anlıyoruz
böyle olması lazım.


Babe degilde ebvabe diye degistirmistik sanirim. Kapilar cok oldugu icin bizzarure kilitlemek iside cok oluyor. Bir kilitleme ile bütün kapilar kilitlenemeyecegine göre.
Teksir fail veya mefulde olursa bizzarure fiildede olur.


Evet haklısınız

Yusuf Furkan kardeşimiz açıklık getimişti zaten...

kitaptaki misali neden değiştiriyoruz ki? cümlenin fiili teksir ifade ediyor zaten.
ebvab kelimesinden çoğul mana her halükarda anlaşılıyor.ama burda asıl gaye fiil sebebiyle çokluk manası verebilmek değil mi

fiilde zaten bir çokluk olmak zorunda.
ama asıl olan fail veya mefulde çokluk olması.zeyd kapıları kilitledi dediğimizde kilitleme işi tabiiki çok ama o kapı çok olduğu için çok olmuştur.



baskı hatalarınıda unutmamak lazım....

evet fiilde çokluk olmak zorunda. ve bu çokluk genelde fail ve meful vasıtasıyla fiile geçiyor. ve bu fail ve mefulün illa ki lafız olarak cemi olması anlamına gelmiyor.

baskı hataları tabiiki muhtemel. fakat haşiyeler incelenirse, bab kelimesi müfred olarak geçmiş ve BABEN KESİRAN anlamında kullanıldığı ifade edilmiş. şerhine henüz bakamadım ama kelimenin müfred olduğunu düşünüyorum

Takılmak yok arkadaşlar, bitirelim ( en sonunda müteferrik yerleri müzakere ederiz )

Yoprağa batmış, taşamı saptanmış yoksa kökemi belli değil, sabanımızı kaldıralım devam edelim.

Evet devam ediyoruz. sülasi mezidün fihi südasinin ikinci babı....

2. bab:اِفْعَوْعَلَ يَفْعَوْعِلُ اِفْعِيعَالاً

Mevzünü: اِعْشَوْشَبَ يَعْشَوْشِبُ اِعْشِيشَاباً

Alameti:evveline hemze, aynel fiili cinsinden diğer bir harf, aynel fiili ve lamel fiili arasına vav ziyadesi ile mazisi 6 harf üzere olmasıdır.

Binası:mübalağa lazım içindir.

Misal: yeryüzü azıcık yeşerdiği zaman
عَشُبَ اْلاَرْضُ yeryüzü yeşerdi.


Yeryüzü çok yeşerdiği zaman
اِعْشَوْشَبَ اْلاَرْضُ yeryüzü mübalağa ile yeşerdi. söylenilir.

3. bab:اِفْعَوَّلَ يَفْعَوِّلُ اِفْعِوَّالاً

Mevzünü:اِجْلَوَّذَ يَجْلَوِّذُ اِجْلِوَّاذًا

Alameti: evveline hemze, aynel fiili ve lamel fiili arasına iki vav ziyadesi ile mazisi 6 harf üzerine olmasıdır.

Binası: mübalağa lazım içindir.

Misal: develer azıcık sür’atle yürüdüğü zaman
جَلَذَ اْلاِبِلُ
develer yürüdü.

Ziyade sür’atle yürüdüğü zaman
اِجْلَوَّذَ اْلاِبِلُ
develer ziyede sur’atle yürüdü. söylenir.

4. bab:اِفْعَالَّ يَفْعاَلُّ اِفْعِيلاَلا

mevzünü:اِحمْاَرَّ يَحْمَارُّ اِحْمِيرَارًا

alameti: evveline hemze, aynel fiili ve lamel fiili arasına elif, ahirine lamel fiili cinsinden bir harf ziyadesi ile mazisi 6 harf üzere olmasıdır.

binası: 2. ve 3. bablarda olduğu gibi mübalağa lazım içindir.

misal: zeyd azıcık kızardığı zaman
حَمُرَزَيْدٌ
zeyd kızardı.

mübalağa ile kızardığı zaman
اِحْمَرَّزَيْدٌ
zeyd mübalağa ile kızardı.

ziyade mübalağa ile kızardığı zaman
اِحْمَارَّ زَيْدٌ
zeyd ziyade mübalağa ile kızardı. söylenilir

35 babdan 1 bab rubai mücerred içindir.

vezni: فَعْلَلَ يُفَعْلِلُ فَعْلَلَةً وَفِعْلالاً
mevzünü; دحرج يدحرج دحرجةً ودحراجا

alameti; harflerinin tamamı asıl olmak şartıyla mazisi 4 harf üzerine olmaktır.

binası; çoğu defa müteaddi içindir, bazen lazım olur.

müteaddi: دحرج زَيدٌ الحَجَرَ zeyd taşı yuvarladı.
lazım:درْبَح زَيدٌ zeyd boynunu büktü

6 bab rubaiye mülhak içindir; ...


Bina

MollaCami.Com